در سیستم های اعلام و اطفاء حریق می بایست از تجهیزات ایمنی برای جلوگیری و مهار حریق در ساختمان استفاده شود. با رعایت اصول ایمنی، طراحی و اجرای صحیح سیستم های اعلام و اطفاء حریق و اجرای دقیق دستورالعمل ها در امر ساختمان سازی می توان ساختمان را از بروز خطرات ناشی از حریق در امان نگه داشت و یا در صورت بروز حریق میتوان سریع آن را شناسایی و پیشگیری کرد. بنابراین با رعایت تمامی نکات ایمنی نیز گاهی امکان وقوع حریق وجود دارد. حفاظت از حریق را می توان در 3 بخش جلوگیری از وقوع حریق، پیشگیری از توسعه حریق و مقابله با حریق تقسیم بندی کرد. در این صورت سیستم های اعلام حریق در گروه پیشگیری از توسعه و گسترش حریق و سیستم های اطفاء حریق در گروه مقابله با حریق جای می گیرند.

طراحی سیستم های آتشنشانی

•    طراحی و اصلاح جانمایی سیستم های اعلام و اطفاء حریق ساختمان ها و صنایع
•    طراحی و محاسبه مخزن آب آتشنشانی
•    طراحی و محاسبه سیستم کشف و اعلام حریق دستی ساختمان ها و صنایع
•    طراحی و محاسبه سیستم تهویه پارکینگ
•    طراحی سیستم های اعلام حریق F&G
•    طراحی سیستم های اطفای حریق آب و فوم
•    طراحی سیستم های نازل اسپری اطفای حریق مخازن سوخت
•    طراحی و محاسبه سیستم شبکه آب آتش نشانی و فشار لازم شبکه سیستم پمپاژ مربوط به آن
•    طراحی و محاسبه سیستم پمپاژ اتوماتیک شبکه آب آتشنشانی
•    طراحی و محاسبه سیستم فشار مثبت باکس پلکان فرار در ساختمان
•     طراحی و محاسبه سیستم اسپرینکلر برای تمامی ساختمان ها، صنایع و پارکینگ ها
•    طراحی سیستم اطفای حریق گازی FM200 و IG55 و CO2 برای اتاق های سرور، برق و …

طراحی سیستم های اعلام حریق

انتخاب انواع کاشف ها، روش طراحی، جانمایی و نصب سیستم های اعلام حریق در مکان های مختلف، کارکردها و روش استفاده از آنها، پنل مرکزی، تجهیزات هشداردهنده دستی و اتوماتیک و … از جمله ضوابط سیستم های اعلام حریق بشمار می آیند. این ضوابط براساس دستورالعمل ها و استانداردهای معتبر ایمنی و آتشنشانی اعلام حریق NFPA-72 (ایالت متحده آمریکا) و BS-EN54 (اتحادیه اروپا) استخراج می شوند. در طراحی سیستم های اعلام حریق باید از ضوابط فوق بهره گرفته شود و امکان استفاده از هر دو ضوابط در یک پروژه امکان پذیر نیست. ضوابط طراحی در هر پروژه فقط با به کار بردن یکی از استانداردهای NFPA_72 و یا BS-EN54 مورد تایید سازمان آتش نشانی قابل اجرا می باشد.
براي تشخيص حريق از اثرات سه گانه (دود، حرارت و شعله) استفاده مي شود.
طراحی سیستم های اعلام حریق شامل 4 بخش، جلوگیری از وقوع حریق، جلوگیری از توسعه و پیشگیری، مقابله با حریق، اطلاع سریع و به موقع از بروز حریق می باشد.

نکته: سیستم اعلام حریق عامل اجرایی مقابله با حریق می باشد.
طراحی سیستم های اعلام حریق به دو صورت متعارف و هوشمند (آدرس پذیر) انجام می گیرد.

1-    سیستم اعلام حریق متعارف

سیستم اعلام حریق متعارف یکی از قدیمی ترین سیستم های اعلام حریق است، که از چند مدار (زون) تشکیل شده است. هر کدام از این مدارها شامل اجزاء مختلف اعلام حریق (دتکتورها، آژیرها و …) می باشد، که در ناحیه مشخصی از ساختمان نصب می شوند. پنل کنترل مرکزی و اعلام حریق به شبکه برق اصلی وصل و امکان حفظ سیستم در زمان قطع برق توسط باتری پشتیبانی می شود. سیستم اعلام حریق متعارف از یک پنل مرکزی، آشکارسازها، هشداردهنده های صوتی و دیداری تشکیل شده اند. سیگنال الکتریکی سیستم اعلام حریق متعارف از نوع آنالوگ (غیردیجیتال) است. نقطه ضعف این سیستم ها عدم امکان تشخیص محل دقیق حریق می باشد.

زون: بهترین راه برای کشف حریق در ساختمان ناحیه بندی است. به طوری که ساختمان را به چند ناحیه تقسیم کرده و هر کدام از این قسمت های کوچک را یک زون می نامیم. هر زون دارای تجهیزاتی شامل کاشف ها و شاسی اعلام حریق بوده که در پانل مرکزی جداگانه تعریف می شوند. 

شرایط ﻫﺮ زون اﻋﻼم ﺣﺮﯾﻖ در ﺳﯿﺴﺘﻢ اعلام حریق ﻣﺘﻌﺎرف:

•    در ﻫﺮ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﺎﯾد ﺣﺪاﻗﻞ ﯾﮏ زون در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد.
•    نباید مساحت هر زون از 2000 متر مربع (مطابق استاندارد NFPA) و از 1600 متر مربع (مطابق استاندارد BS) تجاوز کند.
•    مطابق BS در صورتی که یک زون شامل چند منطقه حریق باشد، مجموع مساحت کل نباید از 400 متر مربع بیشتر شود.
•    مسافت طی شده در داخل یک زون تا محل حریق نباید از 60 متر بیشتر باشد.
•    تعداد شستی های اعلام حریق در یک زون نامحدود می باشد.
•    تعداد آژیرها با توجه به محدودیت جریان مدار اعلام حریق و کارخانه سازنده تعیین می گردد.
•    طراحی حداقل 2 مدار آژیر در سیستم ضروری می باشد. (مدارهای آژیر در طبقه های زوج و فرد هر کدام به صورت جداگانه انجام شود.)
•    شفت های آسانسور، پلکان ها و دیگر شفت های عمودی هر کدام باید به صورت یک زون جداگانه شناخته شوند.
طراحی سیستم اعلام حریق متعارف به دو روش، سیستم اعلام حریق با توانایی عملکرد آژیر یا زنگ مختص منطقه و سیستم اعلام حریق با توانایی عملکرد همزمان کلیه زنگ ها و آژیرها انجام می شود.

2-    سیستم اعلام حریق هوشمند (آدرس پذیر)

اصول کشف و شناسایی در سیستم اعلام حریق هوشمند همانند سیستم متعارف است، با این تفاوت که در این سیستم اعلام حریق هر کدام از تجهیزات (دتکتورها، شستی و …) دارای یک آدرس منحصر به فرد هستند. بنابراین تابلو کنترل مرکزی می تواند مکان دقیق حریق را تشخص دهد. روش آدرس دهی در این سامانه اعلام حریق متفاوت است. معمولاً این سیستم ها از 3 روش دستی، دستگاه پروگرام و یا از طریق کنترل پنل آدرس دهی می شوند. تمامی تجهیزات استفاده شده در این سیستم هوشمند می باشند. در سیستم های آدرس پذیر و مرسوم هر دو دتکتور (آشکارساز) در دو حالت نرمال و آلارم مانند یک کلید دو حالته ی صفر و یک عمل می کنند. میزان جریان خارج شده هر دتکتور (آشکارساز) به احساس دتکتور از شرایط محیط بستگی دارد و جریان آنالوگ مطابق با آن تغییر می کند. در این سیستم ها دتکتورها همیشه فعال بوده و پاسخگوی سیگنال های ارسالی از سوی تابلوی کنترل مرکزی هستند. همبندی سیستم های هوشمند به صورت حلقوی است که می توان با هر حلقه، بدون در نظر گرفتن تعداد دتکتورها تا ده هزار متر مربع را پوشش داد. در این سیستم وجود گرد و غبار به راحتی احساس نمی شود، زیرا نمی توان فهمید وضعیت هر دتکتور نسبت به آلارم چگونه است.

ضوابط و تاییدیه های سیستم اعلام حریق

بدلیل رعایت دقیق ضوابط و استانداردهای سیستم اعلام حریق ، اجرای سیستم های اعلام حریق باید توسط شرکت های صلاحیت دار سازمان آتش نشانی (مجری سیستم های اعلام و اطفاء حریق) که مورد تایید سازمان آتش نشانی ، سازمان نظام مهندسی، اتحادیه خدمات الکترونیک و سایر سازمان های ذیصلاح می باشد انجام شود. تجهیزات سیستم های اعلام حریق باید دارای استاندارها و تاییدیه های معتبر ملی یا گواهینامه بین المللی مانند UL ،FM ،Vds ،LPCB و … باشد. شرکت های مجری باید آموزش های لازم در خصوص سیستم های اعلام حریق را به کارفرما و یا کاربران داده و خدمات یک ساله تعهد تعمیر و نگهداری را در اجرا سیستم های اعلام حریق ارائه دهند.

نکات طراحی و اجرای سیستم اعلام حریق

•    باید در کنار هر درب یا راه پله خروجی و محلهای فرار باید شاسی اعلام حریق نصب شود.
•    فاصله شستی ها در راهروهای پهن و خلوت بین 45 – 30 متر و در راهروهای باریک و شلوغ بین 25 – 15 متر است. بنابراین بیشترین فاصله پیمایش تا رسیدن به شستی اعلام حریق 30 متر می باشد.
•    ارتفاع نصب شستی اعلام حریق از کف 140 – 120 سانتی متر است.
•    بهترین مکان نصب تابلو اعلام حریق در نگهبانی، سرایداری و یا نزدیکی ورودی ساختمان و ارتفاع نصب این تابلو از کف 170 سانتی متر می باشد.
•    نصب شستی در زیرزمین، ورودی رمپ و راه پله ضروری است.
•    بیشترین فاصله بین دتکتورهای دودی از دیوار یا پارتیشن 5.3 متر و فاصله دتکتورها از یکدیگر 10.6 متر در سقف های بدون مانع می باشد.
•    بیشترین فاصله بین دتکتورهای حرارتی از دیوار 3.5 متر و فاصله دتکتورها از یکدیگر 7 متر در سقف های بدون مانع می باشد.
•    کمترین فاصله نصب دتکتورهای دودی از یکدیگر 0.5 متر می باشد.
•    کمترین فاصله دتکتور دودی از اسپرینکلر (شبکه بارنده) 0.6 متر می باشد.
•    کمترین فاصله چراغ فلوئورسنت از دتکتور دودی 0.2 متر می باشد.
•    بیشترین فاصله دتکتورهای اعلام حریق از ورودی طبقات 1.5 متر می باشد.
•    در سقف های کاذب پر خطر یا سقف های بیشتر از 80 سانتی متر استفاده از ردیاب حریق دودی به همراه چراغ نشانگر حریق در پایین سقف لازم می باشد.
•    کمترین فاصله نصب ردیاب حریق دودی از دریچه های تهویه دیواری و سقفی 1 متر می باشد.
•    استفاده از ایزولاتور در ورودی و خروجی هر طبقه به ازاء هر 20 قطعه در سیستم های اعلام حریق آدرس پذیر لازم است.
•    کمترین ارتفاع نصب آژیرها از کف 2 متر می باشد. (گاهی با توجه به نوع سیستم آژیر و شرایط امکان نصب بر روی سقف نیز وجود دارد.)
•    ارتفاع نصب آژیر اعلام حریق از کف بین 2.4 – 2 متر است.

سیستم های اطفای حریق

سیستم اطفاء حریق برای مقابله و کنترل حریق در ساختمان اجرا می شود و از پرکاربردترین تجهیزات آتش نشانی به شمار می آیند. در مقاله طراحی و اجرای سیستم های اطفاء حریق مطالبی را در خصوص این تجهیزات ایمنی بیان نمودیم، در صورت تمایل می توانید به لینک مربوطه مراجعه نموده و از مطالب بهره مند شوید.

ضوابط طراحی سیستم اطفاء حریق ساختمان

ضوابط طراحی سیستم اطفاء حریق شامل دستورالعمل های جدید سازمان آتش نشانی است. این ضوابط بنا به ساختمان های مختلف با کاربری های گوناگون متفاوت است و می بایست به درستی در ساختمان اجرا شود تا مورد تایید سازمان آتش نشانی قرار گیرد.

به عنوان مثال:
1.    در ساختمان های 4 طبقه مسکونی، سیستم اطفا حریق باید به گونه ای اجرا شود که در هر طبقه کپسول آتش نشانی ، هوزریل و در پارکینگ آبپاش یا همان اسپرینکلر نصب شود.
2.    در ساختمان های 5 طبقه روی همکف، که هر طبقه شامل حداکثر 4 واحد مسکونی باشد، سیستم اطفا حریق می بایست دارای کپسول آتش نشانی، جعبه آتش نشانی (سیستم تر) و اسپرینکلر در کل ساختمان باشد.
3.    در ساختمان های مسکونی 6 و 7 طبقه روی همکف، سیستم اطفا حریق می بایست دارای کپسول آتش نشانی، جعبه آتش نشانی (سیستم آتش نشانی تر)، سیستم آتش نشانی خشک (رایزر خشک) و اسپرینکلر در پارکینگ باشد.
4.    در ساختمان های بالای 8 طبقه روی همکف یا ارتفاع بیش از 23 متر از کف، سیستم اطفاء حریق می بایست دارای کپسول آتش نشانی، جعبه آتش نشانی (سیستم آتش نشانی تر)، رایزر خشک و آب پاش در کل باشد.

نتیجه گیری:

با توجه به مطالب فوق و همچنین مقاله مربوط به سیستم های اعلام حریق ، رعایت اصول ایمنی منجر به کاهش خطرات ناشی از آتش سوزی می شود. طراحی سیستم های کشف و اعلام حریق توسط شرکت ها، فقط باید براساس استانداردهای مورد تایید سازمان آتش نشانی اجرا شود. اجرا و جانمایی نادرست سیستم های اعلام و اطفا حریق در ساختمان ها و صنایع، خسارات جانی و مالی فراوانی را به دنبال خواهد داشت، همچنین سبب ایجاد مشکلات فراوان در اخذ تاییدیه آتش نشانی و اخذ پایان کار ساختمان می شود. به دلیل اهمیت بالای سیستم های اعلام و اطفاء حریق و خسارات ناشی از حریق، شرکت گرمایش برودت پارس طراحی های خود را براساس استاندارهای روز دنیا انجام داده و آموزش های لازم را در زمینه تعمیر و نگهداری این سیستم ها به کارفرما خواهد داد.

لذا این شرکت با داشتن سابقه ای درخشان در زمینه مشاوره آتش نشانی ، نظارت، طراحی و اجرای سیستم آتش نشانی ساختمان و اخذ تاییدیه آتش نشانی و دارا بودن کارشناسان مجرب آماده ارائه کلیه خدمات به سازمان ها و نهادها و … می باشد.
جهت اطلاعات بیشتر با ما در ارتباط باشید.